Szałwia
Salvia officinalis L.

Opis
Szałwia uprawiana jest w Polsce od kilkuset lat. Przypisywano jej zawsze duże właściwości lecznicze i uważano za lek uniwersalny. Powstało nawet przysłowie, że "śmierć tego nie ubodzie, u kogo szałwia w ogrodzie".
Jest to silnie rozgałęziona krzewinka, dochodząca do 60 cm wysokość, o dużych fiołkowych kwiatach i szarozielonych, kosmatych, jajowatych liściach. Liście wydzielają silny zapach, podobny do zapachu kamfory. Szałwię uprawia się w ogrodach, choć często w czasie ostrych mrozów wymarza (roślina kilkuletnia). Wymaga stanowiska słonecznego, osłoniętego, gleby żyznej, bogatej w wapń, średnio wilgotnej. Rozmnaża się z nasion, wysiewanych w marcu do skrzynek, lub wegetatywnie - przez sadzenie zielonych pędów wierzchołkowych w inspektach oraz przez podział dorosłych roślin (wiosną). W czasie ostrych mrozów szałwię trzeba zabezpieczyć przez przykrycie.
Liście zbiera się z roślin uprawianych już w pierwszym roku na jesieni, a w drugim i następnych, w maju i czerwcu przed zakwitnięciem, a następnie na jesieni, od wrzesnia do przymrozków w dni pogodne, zaraz po obeschnięciu rosy. Liście suszy się rozłożone cienką warstwa w temperaturze do 35C, przechowuje się w workach, w suchym pomieszczeniu.
Właściwości lecznicze
Surowcem są liscie (Folium Salviae).
Skład chemiczny i działanie. W liściach wystepuje olejek lotny (zawierający tujon, pinen, cyneol, kamforę), garbniki, trójterpeny, gorycz pikrosalwina, witamina B1, kwas nikotynowy. Przetwory działają antyseptycznie, przeciwzapalnie, osłaniająco, przeciwcukrzycowo, wzmagają krwawienia miesiączkowe.
Zastosowanie. Liście szałwii pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, regulują perystaltykę jelit, łagodzą wzdęcia, bóle brzucha, zmniejszają biegunkę; odwary obniżają poziom cukru we krwi (działanie przciecukrzycowe). Także stosowane są w zaburzeniach wątrobowych, przy nadmiernym poceniu się.
Zewnętrznie - do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych, w ropnym zapaleniu dziąseł, w postaci okładów na trudno gojące się rany.